در همه ی مراکز سلامت خانواده غربالگری دیابت و درمان بیماران مبتلا به دیابت انجام می شود.
به گزارش روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز ، به مناسبت هفته جهانی دیابت با خانم دکتر نسرین مدرس موسوی مسئول پزشکی خانواده گفتگویی انجام دادیم تا از فعالیت ها و اقدامات انجام شده در بهداشت و درمان اهواز در زمینه پیشگیری و کنترل بیماری دیابت مطلع شویم:
دکتر مدرس موسوی ابتدا در ارتباط با آغاز به کار پزشکی خانواده توضیحاتی را ارائه کرد و گفت : برنامه پزشکی خانواده در بهداشت و درمان اهواز از سال 1379 آغاز شد و ابتدا بررسی و غربالگری 4 بیماری شایع را شروع کردیم. از آن سال تا کنون میزان پیگیری این روند و انجام غربالگری ها بیشتر شده و از سال 1390 کلیه بررسی ها و پیگیری ها به شکل پرونده های الکترونیک موجود می باشد.
وی افزود : غربالگری دیابت ابتدا برای افراد بالای سی سال انجام می شد ولی در حال حاضر ازسن 8 سالگی برای افراد دارای یک ریسک فاکتور (از جمله سابقه خانوادگی دیابت ، چاقی و یا مشکلات قلبی عروقی ) و برای کلیه افراد بالای 18 سال انجام میشود.
مسئول پزشکی خانواده سپس به ارائه توضیحاتی در زمینه بیماری دیابت پرداخت و تصریح کرد: انسولین هورمونی ست که در سلول های جزایر لانگرهانس پانکراس ساخته می شود باعث می شود قند خون (blood sugar) بتواند وارد سلول ها شده و به سوخت و ساز برسد . دیابت به طور کلی بیماری است که در آن افزایش میزان قند خون و یا اختلال سوخت و ساز مواد قندی در بدن ، به دلیل عدم ترشح و یا ناکافی بودن ترشح و یا عدم کارایی انسولین رخ می دهد.
بیماری دیابت دو نوع دارد : دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2.
در افراد با دیابت نوع 1 انسولین ترشح نمی شود و معمولا برای درمان این افراد انسولین تجویز می شود. دیابت نوع یک معمولا در کودکان و افراد جوان بیشتر دیده می شود.
در بیماران با دیابت نوع 2 به دلایلی انسولین نمی تواند کار خود را در ورود قند خون به سلول ها انجام دهد. این افراد معمولا چاق هستند و انسولین در سلول های چربی نمی تواند اثر بگذارد و یا یکسری آنتی بادی بر علیه انسولین ساخته می شود . دیابت نوع 2 معمولا ژنتیکی است.در دیابت نوع 2 معمولا در یک خانواده دو یا چند نفر درگیر هستند ولی در دیابت نوع 1 اینطور نیست.
دکتر مدرس موسوی تاکید کرد: با توجه به اینکه قند خون انرژی اصلی بدن ماست ، اگر فرد دچار دیابت شود مستعد بسیاری از بیماری هاست و ممکن است ارگان هایی مثل کلیه ، کبد ، قلب ، مغز و سلول های عصبی به مرور دچار مشکلاتی شوند. بنابراین پس از تشخیص بیماری دیابت فرد باید ویزیت های تخصصی چشم ، کلیه ، نورولوژی و ... را انجام دهد. در حقیقت در دیابت نوع 2 قبل از تشخیص دیابت ممکن است ارگانهای قلب ، کلیه ، چشم و اعصاب درگیر شده باشند و این موضوع اهمیت تشخیص به موقع دیابت را گوشزد می کند زیرا عوارض دیابت گاه از خود دیابت خطرناک تر است.
وی در ارتباط با غربالگری دیابت گفت : افرادی که قند خونشان بین 100تا 126 باشد پره دیابت (افراد مستعد دیابت ) و افراد با قند خون بیش از 126 افراد مبتلا به دیابت هستند. که این افراد از طریق آزمایشات و بررسی های بیشتر از بین همه ی جمعیت تحت پوشش شناسایی می شوند.
وی افزود : به افراد مستعد دیابت و افراد مبتلا به دیابت توصیه هایی در زمینه اصلاح سبک زندگی ارائه می شود، مثل توصیه به ورزش و رژیم غذایی سالم ، کاهش وزن ، استفاده از مواد ارگانیک و عدم استفاده از فست فود ها . دکتر مدرس موسوی تاکید کرد : بسیاری از مواقع با رعایت اصول صحیح سبک زندگی و کاهش وزن معقول افراد مستعد ابتلا به دیابت به یک فرد سالم تبدیل می شوند.
مسئول پزشکی خانواده با بیان اینکه هدف اصلی ما در سیستم پزشکی خانواده وکلینیک دیابت پیشگیری از بروز دیابت و در افراد مبتلا به دیابت پیشگیری از عوارض ناشی از دیابت است گفت : در همه ی مراکز سلامت خانواده غربالگری و درمان بیماران مبتلا به دیابت در حال انجام است .
وی همچنین در ارتباط با کلینیک دیابت افزود : در بیمارستان بزرگ نفت کلینیک دیابت فعال بوده که هدف از ایجاد آن آموزش و درمان افراد مبتلا به دیابت می باشد که هماهنگ با سیستم پزشکی خانواده عمل می کند.
در انجمن دیابت دو متخصص داخلی و دو پزشک عمومی و یک پرستار مستقر هستند و این افراد دوره های کاملی در زمینه دیابت گذرانده اند. در هر بار ویزیت در کلینیک دیابت فرد مبتلا به دیابت حتما به طور کامل معاینه شده و فشار خون و BMI بیمار چک می شود. آزمایشات لازم هر سه ماه یکبار چک می شود. آزمایشات پروتئین ادرار و تستهای کبدی نیز سالی یکبار انجام می شود.
وی در خصوص معاینه پای دیابتی گفت : بیماری دیابت در حالت پیشرفته موجب درگیری اعصاب محیطی و عروق کوچک میشود ، به همین دلیل بیماران مبتلا به دیابت سالی یکبار در کلینیک دیابت از نظر حسی ، حرکتی و عروق پا بررسی و کنترل می شوند. فرد ممکن است اصلا دردی احساس نکند و ایجاد قرمزی و زخم را متوجه نشود و دچار زخم پای دیابتی شود. معمولا اگر زخم پای دیابتی ایجاد شود به سختی به درمان پاسخ میدهد و مراقبت زیادی می طلبد و هزینه بسیار زیادی به فرد ، خانواده و سیستم درمانی وارد می شود. معاینه پای دیابتی یک کار بسیار تخصصی است که از ابزار های خاصی استفاده می شودکه بتوان سیستم حسی ، عصبی و حرکتی را چک کرد. از سال گذشته پزشکان خانواده در درمانگاهها معاینه پای دیابتی را انجام می دهندکه سیستم حسی و عصبی چک می شود .
خوشبختانه در سال 1398 با همت مدیریت بهداشت و درمان دستگاه ABI پیشرفته جهت معاینه پیشرفته حسی ، حرکتی و عروقی پا خریداری شده و در کلینیک دیابت مستقر است . پس از معاینه پای دیابتی اگر همچنان فرد مشکلی داشته باشد به جراح ، ارتوپد و یا نورولوژیست ارجاع می شود.
وی افزود : در کلینیک دیابت آموزش های روزانه توسط کارشناس پرستاری در زمینه بیماری دیابت ، عوارض و راههای پیشگیری از آن ، نحوه تزریق انسولین و ... انجام می شود.
دکتر مدرس موسوی در ادامه به ارائه عملکرد دو سال اخیر مجموعه بهداشت و درمان اهواز در زمینه دیابت پرداخت و گفت : بیش از 6800 پرونده بیمار دیابتی در کلینیک دیابت موجود است و طی دو سال اخیربیش از 46 هزار ویزیت بیماران مبتلا به دیابت و 156 مورد معاینه پای دیابتی و بیش از 700 مورد آموزش استفاده از قلم های آنالوگ انسولین و قلم ویکتوزا در کلینیک دیابت بیمارستان بزرگ نفت اهواز انجام شده است.
وی افزود : سمینارهای آموزشی متعددی توسط پزشکان در بیمارستان برگزار می شود . همچنین طی دوساله اخیر با همکاری واحد آموزش سلامت معاونت بهداشت و طب صنعتی و واحد پزشکی خانواده پایگاه های سنجش فشار خون و دیابت در شرکتهای ملی مناطق نفتخیز جنوب، نفت و گاز کارون و نفت وگاز مارون برای مدیران و کارکنان شاغل برگزار شده است که بیش از 700 نفر در پایگاه های فوق شرکت کرده و علاوه بر سنجش دیابت و فشار خون آموزش های لازم را نیز دریافت کرده اند. همچنین طی دو سال اخیر جهت مراجعین بهداشت و طب صنعتی نیز حین انجام معاینات دوره ای ایستگاه های آموزش سلامت برگزار شده و در تمام این آموزش ها بیش از 3000 نشریه آموزشی توزیع شده است. به علاوه در سال جاری با هماهنگی واحد بهداشت مدارس جشنواره دیابت و سمینارهای آموزشی دیابت نیز جهت 120 نفر از دانش آموزان مدارس تحت پوشش نفت برگزار شده است.
وی در خاتمه یادآور شد که تیم سلامت خانواده در خدمت خانواده بزرگ صنعت نفت است و همه ی سعی خود را در جهت حفظ و ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماری های مزمن دارد.
