با توجه به شعار محوری هفته‌ی سلامت با عنوان سرآغازی سلامت ، آینده‌ای سرآمد ، دوره‌ی آموزشی با محوریت سلامت مادر و کودک در سالن کنفرانس بیمارستان بزرگ نفت اهواز برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز، در این دوره آموزشی که با حضور زنان باردار، همسران ایشان و خانم‌های شاغل که در سنین باروری هستند برگزار شد، مباحث مختلفی از جمله اهمیت مراقبت‌های دوران پیش ، حین و پس از بارداری ، مراقبت‌های روانپزشکی در دوران بارداری ، اهمیت تغذیه مناسب در دوران بارداری ، ارگونومی در زنان باردار و حقوق زنان باردار مطرح شد.
اهمیت مراقبت‌های دوران پیش از بارداری، بارداری و پس از زایمان
دکتر مریم رکابی‌زاده متخصص زنان و زایمان، با تاکید بر اهمیت مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی در سه دوره پیش از بارداری، دوران بارداری و پس از زایمان، نکات کلیدی را در این زمینه ارائه نمود.
وی در ابتدای سخنان خود، به افزایش سن بارداری در میان زنان و شیوع بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون و اختلالات تیروئیدی اشاره کرد و افزود: مراقبت‌ها باید از پیش از بارداری آغاز شود تا خطرات احتمالی در دوران بارداری و زایمان کاهش یابد.
این متخصص زنان و زایمان تصریح کرد: خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، باید پیش از اقدام به بارداری، سوابق پزشکی، واکسیناسیون و وضعیت بیماری‌های زمینه‌ای ایشان نظیر دیابت، فشار خون و مشکلات تیروئید بررسی گردد.
وی همچنین بر مصرف فولیک اسید از یک تا سه ماه پیش از بارداری به منظور پیشگیری از ناهنجاری‌های لوله عصبی در جنین تاکید کرد و گفت: کنترل وزن، ترک مصرف سیگار و الکل، تغذیه سالم و مدیریت استرس از دیگر اقدامات مهم در این دوره محسوب می‌شود.
دکتر رکابی‌زاده با بیان اینکه مراقبت‌های دوران بارداری شامل اقدامات پزشکی، مشاوره تغذیه‌ای و روانشناختی است، افزود: ویزیت‌های منظم پزشکی از زمان تشخیص بارداری آغاز و تا زمان زایمان ادامه دارد.
دکتر رکابی‌زاده با اشاره به اینکه دوره پس از زایمان نیز به‌ویژه از لحاظ سلامت جسمانی، روانی و آموزشی برای مادر و نوزاد بسیار حائز اهمیت است، اظهار داشت: مراقبت از محل زخم و بخیه، کنترل خونریزی، پیشگیری از افسردگی پس از زایمان و حمایت عاطفی از مادر ضروری است. مادر باید حداقل تا 40 روز از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کند.
همچنین وی به نقش خانواده و همسر در حمایت از مادر اشاره و خاطرنشان کرد: خانم‌هایی که حمایت مناسب اطرافیان را دریافت می‌کنند، در مراقبت از نوزاد و تصمیم برای بارداری‌های بعدی شرایط مطلوب‌تری خواهند داشت.
مراقبت‌های روانپزشکی در دوران بارداری: سفری نه‌ماهه با چالش‌ها و فرصت‌ها
دکتر سمیه اشرفی، متخصص روانپزشکی و فوق تخصص نوروسایکیاتری در این برنامه آموزشی به تشریح اهمیت مراقبت‌های روانپزشکی در دوران بارداری پرداخت.
وی بارداری را به یک «سفر نه‌ماهه» تشبیه کرده و نکات کلیدی برای مدیریت چالش‌های روحی و جسمی این دوره را ارائه نمود.
دکتر اشرفی بارداری را به سه مرحله اصلی تقسیم کردند:
سه‌ماهه اول: دوره‌ای همراه با تنش‌های روحی و جسمی مانند تهوع، خستگی و تغییرات هورمونی، مشابه آغاز یک سفر که با عدم آشنایی و دشواری‌هایی همراه است.
سه‌ماهه دوم: دوران آرامش نسبی و عادت به شرایط جدید محسوب می‌شود.
سه‌ماهه سوم: با نزدیک شدن به زمان زایمان، خستگی‌ها و اضطراب‌های مادر بازمی‌گردد و مدیریت روانی این دوره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نقش همراهان در سلامت روان مادر باردار
این متخصص روانپزشکی در ادامه سخنان خود، بر اهمیت حمایت و همراهی همسر و اطرافیان در دوران بارداری تأکید کرد و گفت: همسفر خوب بودن به معنای درک تغییرات روحی و جسمی مادر باردار و همراهی در برنامه‌ریزی برای کاهش تنش‌ها و اضطراب‌هاست.
وی افزود: برنامه‌ریزی مناسب و پذیرش تغییرات به عنوان بخشی طبیعی از این سفر می‌تواند در بهبود کیفیت این دوران و کاهش فشارهای روانی نقش مؤثری داشته باشد.
هشدار نسبت به افسردگی دوران بارداری
دکتر اشرفی در بخش دیگری از سخنرانی خود، با اشاره به خطر ابتلا به افسردگی در دوران بارداری، تصریح کرد: تغییرات سریع هورمونی می‌تواند موجب نوسانات خلقی در مادران شود؛ اما در صورت تداوم احساس غم، ناامیدی و کاهش انرژی، مراجعه به پزشک و دریافت حمایت روانپزشکی الزامی است.
وی همچنین از مادران باردار خواست تا در این دوران، به سلامت روان خود توجه ویژه داشته باشند و در صورت بروز هرگونه علائم اضطراب یا افسردگی، از کمک تخصصی بهره‌مند شوند.
اهمیت تغذیه مناسب در دوران بارداری و نقش آن در سلامت مادر و جنین
در ادامه این برنامه آموزشی دکتر جزایری متخصص تغذیه به تشریح اصول تغذیه صحیح در دوران بارداری پرداخت. ایشان با تأکید بر اهمیت رژیم غذایی متعادل، به نقش مؤثر تغذیه مادر در سلامت جنین و پیشگیری از اختلالات آینده اشاره کردند.
افزایش وزن و میزان کالری دریافتی در دوران بارداری
دکتر جزایری با بیان اینکه افزایش وزن در دوران بارداری بر اساس شاخص توده بدنی (BMI) پیش از بارداری تعیین می‌شود، خاطرنشان کرد: رژیم غذایی مادران باردار باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که ضمن تأمین نیازهای تغذیه‌ای جنین، سلامت جسمی و روانی مادر را نیز حفظ کند.
وی به اهمیت دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی در دوران بارداری اشاره کرد و گفت: مصرف اسید فولیک پیش و در طول دوران بارداری به منظور پیشگیری از نقص‌های سیستم عصبی جنین ضروری است. با افزایش نیاز بدن به کلسیم در این دوران، مصرف روزانه سه لیوان شیر یا ماست برای حفظ سلامت استخوان‌های مادر و رشد مناسب جنین توصیه شده است. همچنین با توجه به نیاز به آهن در دوران بارداری و خطر بروز کم‌خونی، مکمل‌های آهن را تنها تحت نظر پزشک و پس از انجام آزمایش خون بایستی مصرف نمود. به علاوه با توجه به افزایش دو برابری نیاز به ید در دوران بارداری ، لبنیات به‌عنوان منبعی مناسب برای تأمین این ماده حیاتی محسوب می‌شود.
دکتر جزایری در ادامه نسبت به مصرف خودسرانه مکمل‌های تغذیه‌ای هشدار داد و گفت: استفاده از هرگونه مکمل باید پس از انجام آزمایش خون و با تجویز پزشک صورت گیرد، چرا که مصرف بی‌رویه و بدون نظارت می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
خطرات استفاده‌ی نادرست از مواد شوینده در زنان باردار
در ادامه حجت مقدم مسئول HSE بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز در خصوص خطرات استفاده‌ی نادرست از مواد شوینده و همچنین تأثیرات منفی سبک زندگی ناسالم بر سلامت افراد، به‌ویژه مادران باردار، هشدار داد.
وی گفت: ترکیب مواد شوینده مانند وایتکس با جوهرنمک یا الکل، منجر به تولید گازهای سمی از جمله کلر و کلروفرم می‌شود که استنشاق آن‌ها می‌تواند عوارضی نظیر آسیب به ریه، کمبود اکسیژن، سوزش مخاط و حتی بیماری‌های مزمن مانند آسم در نوزادان را در پی داشته باشد.
وی توصیه کرد از ترکیب مواد شوینده با یکدیگر خودداری شود و در هنگام استفاده از این مواد، محیط دارای تهویه مناسب باشد. همچنین نگهداری مواد شیمیایی دور از دسترس کودکان و پرهیز مادران باردار از تماس با مواد شوینده قوی را نیز ضروری دانست.
در بخش دیگری از این هشدارها مقدم به مضرات استفاده از پرتوهای تشخیصی در دوران بارداری اشاره و تأکید کرد: انجام تصویربرداری رادیولوژی و سی‌تی‌اسکن در این دوران می‌تواند خطراتی چون سقط جنین، ناتوانی‌های ذهنی و مشکلات ژنتیکی را به همراه داشته باشد.
بررسی حقوق و حمایت‌های قانونی از زنان باردار در محیط کار
در ادامه این برنامه آموزشی دکتر رضا شفیع‌زاده به بیان مسائل مربوط به حقوق و حمایت‌های قانونی از زنان باردار در محیط‌های کاری پرداخت.
دکتر رضا شفیع‌زاده، متخصص طب کار و کارشناس ارشد حقوق، در این نشست با اشاره به قوانین حمایتی زنان باردار، تأکید کرد: کارفرمایان موظفند شرایط مناسبی را برای زنان باردار در محیط‌های کاری فراهم کنند. بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، این افراد از مزایایی چون مرخصی ۹ ماهه زایمان برخوردارند که در مواردی مانند دوقلوزایی یا شرایط خاص پزشکی، این مدت تا یک سال نیز قابل افزایش است.
وی اظهار داشت: دورکاری و جابجایی شغلی نیز از دیگر امتیازات پیش‌بینی شده برای زنان باردار است؛ به‌طوری که در صورت امکان، آن‌ها می‌توانند تا چهار ماه به صورت دورکاری فعالیت کنند و در صورت اشتغال در محیط‌های پرخطر مانند آزمایشگاه‌های شیمیایی یا بخش‌های پرتو، کارفرما موظف است شغل آن‌ها را به بخش‌های ایمن منتقل کند.
دکتر شفیع‌زاده همچنین به موضوع ممنوعیت تبعیض جنسیتی در استخدام اشاره کرد و افزود: کارفرمایان اجازه ندارند به دلیل بارداری یا احتمال بارداری، از استخدام زنان خودداری کنند. وی با اشاره به حمایت‌های مالی در برخی کشورها خاطرنشان کرد: در برخی مناطق، زنان باردار از مزایایی چون کمک هزینه نقدی و بن کالا بهره‌مند می‌شوند.
این متخصص حوزه سلامت کار بر لزوم آموزش و آگاهی‌بخشی به زنان پیش از بارداری تأکید کرد و گفت: برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه تغذیه، مراقبت‌های بهداشتی و آشنایی با حقوق قانونی، نقش مؤثری در حفظ سلامت مادر و جنین دارد.